Τα πάντα στη ζωή είναι θέμα εμπιστοσύνης και εμείς εδώ στο Moto Τρίτη εμπιστευόμαστε τον ειδικό Περβολαράκη Κωνσταντίνο για τις δυναμομετρήσεις των μοντέλων δοκιμής, ώστε να σας ενημερώνουμε για την πραγματική ιπποδύναμη τους.
Ο Κώστας εκτός από εξαιρετικός άνθρωπος είναι και σπουδαίος μηχανικός. Το κατάστημα του βρίσκεται στην οδό Καλλιρόης 26 και ο ίδιος αναλαμβάνει κάθε είδους επισκευή και βελτίωση, για οτιδήποτε κινείται πάνω σε 2 ρόδες με αγάπη και μεράκι.
Τον ευχαριστούμε για αυτή την συνέντευξη που δέχθηκε να μας παραχωρήσει, ώστε να διαλευκάνουμε όλα τα σκοτεινά σημεία γύρω από τη διαδικασία των δυναμομετρήσεων, ώστε να αποκτήσετε γνώση που πολύ λίγοι έχουν πάνω στο θέμα αυτό.
ΜΤ: Ποιος είναι ο ρόλος ενός δυναμόμετρου και τι πληροφορίες αντλούμε από αυτό;
ΚΠ: Το δυναμόμετρο είναι ένα εργαλείο για κάθε μηχανικό, ώστε να μπορέσει να διαγνώσει μια βλάβη είτε να τον βοηθήσει στην βελτίωση μιας μοτοσικλέτας. Στην ουσία αυτό που κάνει, είναι να μετράει τη ροπή που χρειάζεται ώστε να περιστραφεί το ράουλο λαμβάνοντας και άλλους παραμέτρους και έπειτα το μετατρέπει και σε ιπποδύναμη. Πρέπει να συμπεριλαμβάνει μέσα στους υπολογισμούς του, αυτό που ονομάζουμε περιβαλλοντολογικές συνθήκες, δηλαδή τη θερμοκρασία, την ατμοσφαιρική πίεση και την υγρασία που υπάρχουν στο χώρο μέτρησης, ώστε να μας δώσει ένα ορθό και ακριβές αποτέλεσμα. Μπορούμε και εμείς να περάσουμε δεδομένα, εφόσον το επιτρέπει το συγκεκριμένο δυναμόμετρο, όπως για παράδειγμα τύπο ελαστικού και κυλίνδρους κινητήρα. Όσο πιο πολλά στοιχεία εισάγουμε σε ένα δυναμόμετρο, τόσο πιο ακριβή θα είναι τα αποτελέσματα που θα μας δώσει.
ΜΤ: Τι είναι η εξομάλυνση;
ΚΠ: Ανάλογα με τον τύπο του κινητήρα κάθε μοτοσικλέτας, η κίνηση διαφέρει. Μόνο σε ένα ηλεκτρικό μοτέρ έχουμε σχεδόν συνεχόμενη κίνηση. Αν πάρουμε για παράδειγμα ένα μονοκύλινδρο κινητήρα, το ράουλο δεν δέχεται συνεχόμενη κίνηση καθώς έχουμε να κάνουμε με τετράχρονο κινητήρα όπου αυτός δίνει δύναμη μόνο σε μια φάση, αυτή της εκτόνωσης, στις άλλες τρεις υπάρχει απώλεια, αφού δεν υπάρχει ωφέλιμη ώθηση του ράουλου. Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι σε αυτή την περίπτωση θα είχαμε στα χέρια μας ένα γράφημα με μορφή κυμάτων, που θα αντιπροσώπευαν την διαδικασία ώθησης-απώλειας-ώθησης. Το δυναμόμετρο συλλέγει τη μέση τιμή όλων των κυμάτων και εξομαλύνει τις γραμμές του γραφήματος, ώστε να είναι κατανοητές στο μάτι αλλά και συγκρίσιμες. Ένα τετρακύλινδρο έχει περισσότερες καύσεις στην περιστροφή του στροφάλου, ανάλογα και την εργοστασιακή διάταξη, οπότε παίρνεις λιγότερο κατσαρό γράφημα. Σε αυτή την περίπτωση η επέμβαση από το δυναμόμετρο είναι μικρότερη. Ένας ακόμα λόγος που η εξομάλυνση είναι σημαντική, αφορά τα περιστρεφόμενα μέρη της μοτοσικλέτας, τα οποία μπορεί να διαφέρουν είτε σε βάρος είτε σε κατασκευή. Για παράδειγμα, το ελαστικό μπορεί να είναι παραμορφωμένο, ή να έχουμε λάθος ζυγοστάθμιση του τροχού. Μπορεί επίσης ο τροχός να μην είναι σωστά ευθυγραμμισμένος ή να έχει κάποιο χτύπημα η ζάντα. Για αυτό γίνεται η διόρθωση της εξομάλυνσης, γνωστή και ως smoothing.
ΜΤ: Ποιες διαδικασίες εξασφαλίζουν ακρίβεια στις μετρήσεις;
ΚΠ: Αρχικά, η μοτοσικλέτα πρέπει να είναι σταθερή κατά τη μέτρηση και να έχει σωστή πίεση ελαστικού. Ένα ξεφούσκωτο ελαστικό θα προκαλέσει περισσότερη απώλεια πρόσφυσης, το λεγόμενο σπινιάρισμα και φθορά στο ελαστικό. Φυσικά παίζει ρόλο και ο τύπος του ελαστικού. Σε περίπτωση που είναι slick και έχει πρόσφυση, αλλάζουν τα αποτελέσματα, αν το δυναμόμετρο δεν διαθέτει φωτοκύτταρο. Το φωτοκύτταρο λοιπόν, για όποια δυναμόμετρα το διαθέτουν ως δυνατότητα, δεν αφήνει κάποιους παράγοντες να επηρεάσουν τη μέτρηση όπως η διαφορά πίεσης και ολίσθησης του ελαστικού στο ράουλο. Μια αντανακλαστική ταινία τοποθετείται στον τροχό και συγκρίνει την περιστροφή που έχει το ράουλο με την αντίστοιχη περιστροφή του τροχού. Αν αντί της κανονικής αναλογίας πχ 2:1, παίρνουμε ένδειξη 2,5:1 σημαίνει ότι είχαμε σπινιάρισμα κατά την μέτρηση και συνυπολογίζετε. Μια άλλη παράμετρος είναι η μέτρηση να γίνεται στον τροχό αλλά και στο στρόφαλο. Μερικά δυναμόμετρα μετράνε και καταγράφουν μόνο κατά την επιτάχυνση του ράουλου και όχι κατά την επιβράδυνση αυτού, δηλαδή μόνο τη ροπή που ώθησε όπως είπαμε και πριν το ράουλο και όχι επιβράδυνση. Σε όσα μετράνε και απώλειες χρειάζεται η εξής διαδικασία. Τελειώνοντας την δυναμομέτρηση, κλείνουμε γκάζι και συμπλεκτάρουμε. Έτσι δίνουμε στο μηχάνημα τη δυνατότητα για ανάποδο υπολογισμό. Δηλαδή, αντί να ωθεί ο τροχός το ράουλο, σπρώχνει το ράουλο τον τροχό, ο οποίος γυρνάει τα γρανάζια της αλυσίδας, τα οποία με τη σειρά τους επιστρέφουν την κίνηση στο σασμάν μέχρι το κέντρο της καμπάνας και φτάνει στο στρόφαλο. Με αυτό τον τρόπο υπολογίζει τα αντικείμενα που περιστρέφει μέχρι να φτάσει στο στρόφαλο, αντιλαμβάνεται την αντίσταση τους και αφαιρεί τις απώλειες αυτών ώστε να δούμε την καθαρή ιπποδύναμη του κινητήρα. Είναι μια δυνατότητα που έχουν λίγα δυναμόμετρα και είναι ο μόνος τρόπος να μετρήσουμε τις απώλειες. Το δυναμόμετρο είναι εργαλείο δουλειάς και όχι για να πάρεις απλώς ένα χαρτί στα χέρια σου με τη μάξιμουμ τιμή. Εγώ τουλάχιστον, αυτό κοιτάω. Όταν μου λένε ότι μια μοτοσικλέτα έβγαλε 180 ίππους, ρωτάω πως τα έβγαλε, που και γιατί; ¶λλο μια μοτοσικλέτα που αποδίδει 180 ίππους 100 στροφές πριν τον κόφτη και άλλο μια μοτοσικλέτα που βγάζει για μεγάλο φάσμα στροφών αυτή την ιπποδύναμη όπως και το διάγραμμα της ροπής. ΄Υπάρχει τεράστια διαφορά.
ΜΤ: Και τι γίνεται με την αδράνεια;
ΚΠ: Όταν υπολογίζεις την αδράνεια είσαι πιο ακριβής. Παράδειγμα αν αντικαταστήσεις την ζάντα με μια carbon, δεν σημαίνει ότι κέρδισες ιπποδύναμη. Απλώς ο τροχός ωθεί το ράουλο πιο γρήγορα και παίρνεις μεγαλύτερα αποτελέσματα στον τροχό. Όμως τα δυναμόμετρα που μετράνε αντίστροφα απώλειες προς το στρόφαλο, αντιλαμβάνονται ότι τα κινούμενα μέρη είναι πιο ελαφριά, άρα είναι μια πλασματική τιμή που την διορθώνουν, συνυπολογίζοντας την αδράνεια. Εκεί υπάρχει μεγάλο θέμα καθώς ο μηχανικός παρουσιάζει στον πελάτη πλασματικά νούμερα. Εμείς ψάχνουμε να δούμε τι κάνει ο κινητήρας και όχι τόσο τα περιστρεφόμενα μέρη. Μετρώντας για παράδειγμα ένα CBR, λέμε ότι είναι 180 άλογα όχι γιατί φόρεσε ελαφρύτερα πράγματα, αλλά γιατί η Honda έφτιαξε τον κινητήρα να ωθεί με τη συγκεκριμένη τιμή ιπποδύναμης. Με το δυναμόμετρο ελέγχεις ή ρυθμίζεις τη μοτοσικλέτα, χωρίς να κινδυνεύεις πηγαίνοντας στο δρόμο με 300χλμ και να ρισκάρεις κάποια ζημιά ή ατύχημα. Βέβαια δεν υπάρχει η ροή του αέρα σε κάποια μοντέλα που χρησιμοποιούν ram air, όμως έχεις καυσανάλυτη 5 αερίων, αισθητήρες για πυράκια, αισθητήρες για θερμοκρασίες καυσαερίων, τα οποία δεν τα έχεις στο δρόμο γιατί δεν υπάρχει ικανοποιητικός φορητός εξοπλισμός για τέτοιες μετρήσεις. Μπορεί να ξεκινήσεις από την Αττική οδό με 30 βαθμούς και στα Σπάτα να έχει περισσότερο κρύο και λιγότερη βαρομετρική πίεση και υγρασία. Δεν μπορείς να μετρήσεις ροπή και ιπποδύναμη σε αναλυτικό γράφημά στον δρόμο, παρά μόνο δεδομένα επιτάχυνσης χωρίς να υπολογίζεις την αντίσταση του αέρα, την κατεύθυνση του και πολλά άλλα. Το δυναμόμετρο τα υπολογίζει την ώρα της μέτρησης με στόχο την ακρίβεια των αποτελεσμάτων και την ασφάλεια του αναβάτη και της μοτοσυκλέτας.
ΜΤ: Μπορούμε να «πειράξουμε» τα αποτελέσματα ενός δυναμόμετρου;
ΚΠ: Εννοείται, οποιοσδήποτε γνώστης του μηχανήματος μπορεί να παρουσιάσει ψευδείς μετρήσεις με σκοπιμότητα. Όμως πολλοί το κάνουν με άγνοια, χωρίς να γνωρίζουν τι κάνει το εργαλείο που έχουν στο μαγαζί τους και πώς λειτουργεί σωστά. Κάτι που φτάνει μέχρι τον πελάτη. Επί της ουσίας ο χειριστής του δυναμόμετρου δεν ξέρει τι κάνει, είτε εσκεμμένα με δόλο είτε από άγνοια. Πολλοί μετράνε κάνοντας 2 και 3 και 4 πατήματα και στο τελευταίο πάτημα, επειδή το ελαστικό έχει ζεσταθεί και έχει καλύτερη πρόσφυση, παρουσιάζουν μεγαλύτερη ιπποδύναμη και σου λένε ότι το βελτίωσαν. Ξεφουσκώνουν το ελαστικό και δένουν τη μοτοσικλέτα με περισσότερη πίεση στους ιμάντες γιατί δήθεν έχουν σπινιάρισμα, κάτι αδύνατον να το δεις χωρίς φωτοκύτταρο που προ είπαμε. Έτσι, πιέζουν το ελαστικό στο ράουλο, μικραίνουν το σπινιάρισμα αλλά ταυτόχρονα μικραίνουν τον κύκλο περιστροφής του και η μοτοσικλέτα συμπεριφέρεται σαν να είναι γραναζωμένη. Ο τροχός ωθεί πιο γρήγορα και πιο δυνατά το ράουλο και αν δεν έχεις φωτοκύτταρο ξαφνικά παίρνεις μεγαλύτερη ιπποδύναμη στον τροχό. Θέλω να πιστεύω ότι το κάνουν με αφέλεια και όχι με δόλο, γιατί αλλιώς θα δημιουργηθούν προβλήματα με τους πελάτες τους όταν διαπιστωθεί το ψευδές αποτέλεσμα.
