Σήμερα, η ηλεκτρική μίζα είναι κάτι που θεωρείται δεδομένο για την μοτοσυκλέτα, σε τέτοιο βαθμό, που η απαρχαιωμένη αλλά ακραία αξιόπιστη μανιβέλα, έχει εκτοπιστεί εντελώς.
Αναζητώντας τις ρίζες της πρώτης ηλεκτρικής μίζας, πολλοί ίσως σκεφτούν την δεκαετία του 60 και του 70 και τις μεγάλες μοτοσυκλέτες της εποχής. Κι όμως, η πρώτη μοτοσυκλέτα που είχε σύστημα ηλεκτρικής εκκίνησης, κατασκευάστηκε… δύο χρόνια μετά το ναυάγιο του Τιτανικού!
Ένα σχέδιο της καλωδίωσης της Hendee Special, που επεξηγεί τα διάφορα μέρη του συστήματος.
Η μοτοσυκλέτα που ομόφωνα στέφεται με την πρωτιά ηλεκτρικής μίζας, στην ιστορία της μοτοσυκλέτας, είναι η Indian Hendee Special, του 1914. Για την εποχή της, η Hendee Special ήταν η κορυφαία μοτοσυκλέτα της γκάμας και έφερε ένα σύστημα που θα κάναμε πολλά χρόνια να το ξαναδούμε στην παραγωγή. Η Hendee Special είχε ένα πολύ φουτουριστικό ηλεκτρικό σύστημα, που συνδύαζε έναν κινητήρα/γεννήτρια για την εκκίνηση της μοτοσυκλέτας και την φόρτιση των μπαταριών, μια ανάφλεξη πηνίου χωρίς μανιατό αλλά και ένα αντικλεπτικό σύστημα, ανάλογο με τους σημερινούς «κεντρικούς διακόπτες»! Αλλά ας δούμε και πιο αναλυτικά.
Μίζα και γεννήτρια, 2 σε 1!
Το μοναδικό ηλεκτρικό σύστημα της Hendee Special, έκανε χρήση ενός κινητήρα-γεννήτριας που ήταν τοποθετημένος μπροστά από τον δικύλινδρο V κινητήρα. Όταν λειτουργούσε ως ηλεκτροκινητήρας, η συσκευή περιέστρεφε τον κινητήρα προς την εκκίνηση –σύμφωνα με όσα είναι γνωστά, μπορούσε να την βάλει μπροστά σε 15 δευτερόλεπτα όταν ήταν κρύος, ενώ με ζεστό μοτέρ η εκκίνηση ήταν άμεση! Όταν ο κινητήρας έπαιρνε εμπρός, η συσκευή λειτουργούσε ως γεννήτρια φορτίζοντας τις μπαταρίες της Hendee Special. Κάπως έτσι, το σύστημα είχε κρίσιμες ομοιότητες τόσο με τα ανάλογα συστήματα… αεροσκαφών γενικής αεροπορίας, όσο και με σημερινά δίκυκλα όπως το Piaggio Medley και το Honda SH. Και αυτό, διότι και τα τελευταία δύο, χρησιμοποιούν την ίδια συσκευή ως μίζα αλλά και γεννήτρια, με το σύστημα Start-Stop.
Το «μοιραίο λάθος» του συστήματος
To σύστημα της Hendee Special δεν ήταν το μοναδικό, τόσο εξελιγμένο στοιχείο της μοτοσυκλέτας. Το μοντέλο έφερε ανάφλεξη με πηνιά, που θυμίζει περισσότερο τα σημερινά συστήματα και όχι το «μανιατό» που χρησιμοποιούταν κατά κανόνα τότε θέλοντας να βελτιώσει την αξιοπιστία του συστήματος. Ακόμα, χρησιμοποιούσε δικλείδες ασφαλείας, που απέτρεπαν στην ανάφλεξη να λειτουργήσει, αν είχαν αφαιρεθεί δύο συγκεκριμένα εξαρτήματα (Interrupter plugs). Το νέο σύστημα ηλεκτρικής εκκίνησης επιδείχθηκε εκτενώς, ενώ το μοντέλο έκανε και μια απόσταση 3.378,9 μιλίων ή 5.440 χλμ περίπου, από το San Diego στην Ν. Υόρκη, σε 11 ημέρες. Δυστυχώς, παρά το ότι προφανώς λειτουργούσε, το σύστημα είχε ένα μοιραίο σφάλμα στην σχεδίαση του. Η κάθε προσπάθεια εκκίνησης απομυζούσε πολλή ενέργεια από την μπαταρία, ενώ η γεννήτρια δεν ήταν επαρκής σε ισχύ επαναφόρτισης, για να ξαναγεμίσει τους συσσωρευτές. Έτσι, μοιραία, κάποια στιγμή οι μπαταρίες έμεναν από ρεύμα και η μοτοσυκλέτα δεν έπαιρνα μπροστά ούτε καν «σκαστή», αφού το νέο σύστημα ανάφλεξης δεν μπορούσε να λειτουργήσει, χωρίς ρεύμα στις μπαταρίες! Αξίζει να σημειώσουμε κάπου εδώ, ότι το διαφορετικό ηλεκτρικό σύστημα της Hendee Special έπιασε «αδιάβαστους» ακόμα και τους dealers και τους μηχανικούς της εποχής, που δεν ήξεραν πως ακριβώς να επέμβουν…
Πολύ μπροστά από την εποχή της
Σήμερα, η ιστορία της Hendee Special θυμίζει περισσότερο… ταινία τρόμου, στην εποχή της υπέρ-αξιόπιστης εκκίνησης με το απλό πάτημα ενός κουμπιού. Ωστόσο, η σημαντική αυτή τεχνολογική «παρένθεση», έδειξε τον κανόνα για το μέλλον. Θα χρειάζονταν άλλα 50 χρόνια περίπου για να δούμε ξανά ηλεκτρική μίζα σε μοτοσυκλέτες.
