Κατανοώντας τις αναρτήσεις

Η λειτουργία της ανάρτησης είναι πολύ σημαντική για να την περιορίζουμε μόνο στις ανωμαλίες του οδοστρώματος. Παρακάτω θα δούμε τις λεπτομέρειες που την καθιστούν υπεύθυνη και για την ασφάλεια μας.

Ο σκοπός που κατασκευάστηκε αρχικά η ανάρτηση δεν ήταν μόνο για την άνεση των αναβατών όπως νομίζουμε, αλλά για να βελτιώσει τη συμπεριφορά της μοτοσυκλέτας αυξάνοντας την πρόσφυση των ελαστικών. Η συνεχής επαφή με το δρόμο, είναι ένα πρόβλημα που ακόμη και σήμερα δεν έχει αντιμετωπιστεί πλήρως και όλοι οι κατασκευαστές μοτοσυκλετών δουλεύουν πάνω σε αυτό. Μια λειτουργική ανάρτηση λοιπόν, είναι απολύτως απαραίτητη για την άνεση αλλά και την ασφάλειά μας.

Από τι απαρτίζεται η ανάρτηση μιας μοτοσυκλέτας και πώς λειτουργεί;

Η ανάρτηση μιας μοτοσυκλέτας αποτελείται από δύο κύρια μέρη. To ελατήριο και το υδραυλικό μέρος. Το γνωστό σε όλους ελατήριο, βρίσκεται εκεί για να απορροφά τις πιέσεις που δέχεται η μοτοσυκλέτα στις ανωμαλίες του οδοστρώματος, όταν στρίβει και όταν φρενάρει, αλλά έχει ένα σοβαρό μειονέκτημα. Όταν δέχεται μια δύναμη έχει την τάση να την διατηρεί μέχρι να σβήσει σταδιακά. Δηλαδή η λειτουργία του θυμίζει τραμπολίνο που είναι καταστροφικό για την οδήγηση της μοτοσυκλέτας και αν δεν υπήρχε το υδραυλικό μέρος, πολύ πιθανό ο αναβάτης να έπεφτε στην πρώτη λακκούβα.

Η λειτουργία του υδραυλικού μέρους βασίζεται στη ροή του λαδιού μέσα από διαφορετικής διαμέτρου οπές. Πιο απλά όταν το λάδι προσπαθεί να περάσει από ένα μεγάλο άνοιγμα σε ένα μικρότερο, καθυστερεί αφού μειώνεται η ταχύτητα ροής. Στην πράξη αυτό εμποδίζει το ελατήριο από το να επανέλθει απότομα.

Έτσι οι κατασκευαστές προχώρησαν σε πολύπλοκα συστήματα διέλευσης του λαδιού και κατάφεραν όχι μόνο να σταματούν την ταλάντωση του ελατηρίου αλλά και να ρυθμίζουν εύκολα την ταχύτητα διέλευσής του εξωτερικά, ανάλογα με τις ανάγκες του αναβάτη και την χρήση για την οποία προορίζεται η μοτοσυκλέτα. Πλέον υπάρχουν διάφορες λύσεις και συνδυασμοί λαδιού και αερίου και όσον αφορά τη ρύθμιση, έχουμε φτάσει στο σημείο να υπάρχουν αναρτήσεις (ενεργητικές) που ρυθμίζονται μόνες τους ανάλογα την οδήγηση.

Φυσικά, κάθε μοτοσυκλέτα εξοπλίζεται με την ανάλογη για τη χρήση της ανάρτηση. Έτσι για παράδειγμα η πλειονότητα των σκούτερ και των μοτοσυκλετών καθημερινής χρήσης, δεν εφοδιάζονται με αναρτήσεις υψηλής ποιότητας και πολλαπλών ρυθμίσεων όπως μια μοτοσυκλέτα υψηλής απόδοσης ή αγωνιστικής χρήσης.

Πόσα είδη ανάρτησης υπάρχουν;

Όπως θα έχεις παρατηρήσει οι αναρτήσεις των μοτοσυκλετών δεν είναι ίδιες για το εμπρός και το πίσω μέρος. Στο μπροστινό μέρος, στις περισσότερες περιπτώσεις εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, συναντάμε το πιρούνι που χωρίζεται σε δύο κατηγορίες:

Συμβατικά τηλεσκοπικά πιρούνια:

Είναι υδραυλικά αμορτισέρ με σπειροειδή ελατήριο στο εσωτερικό τους. Είναι συνδεδεμένα με τον άξονα του τροχού και στην κορυφή τους συνδέονται με μια γέφυρα. Στα συμβατικά πιρούνια, το κατώτερο τμήμα σύρεται στους σωλήνες του πιρουνιού που πρέπει να είναι εντελώς λείοι, για να μην αλλοιώνονται οι τσιμούχες, ώστε να σφραγίζουν το λάδι στο εσωτερικό. Γι αυτό το λόγο σε μερικά μοντέλα, όπως τα on-off, περικλείονται από προστατευτικά.

Ανεστραμμένα πιρούνια (upside down):

Εκ πρώτης όψεως φαίνονται σαν συμβατικά που έχουν τοποθετηθεί ανάποδα (εξ ου και το όνομά τους). Η περιοχή του λαιμού είναι το σημείο που δέχεται τις εντονότερες πιέσεις. Το ανάποδο πιρούνι έχει το στιβαρότερο τμήμα του εκεί ακριβώς που χρειάζεται, ψηλά στον λαιμό, μειώνοντας τις στρεβλώσεις που ενδέχεται να εμφανιστούν όταν η μοτοσυκλέτα πιεστεί. Έτσι, έχοντας αυξημένη  ακαμψία, βελτιώνεται και ο χειρισμός. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μια μοτοσυκλέτα με συμβατικό πιρούνι δεν έχει σωστή συμπεριφορά. Οι διαφορές είναι μικρές και στο δρόμο, δύσκολα αντιληπτές.

Ένα ακόμη πλεονέκτημα στα ανεστραμμένα πιρούνια είναι ότι τοποθετούνται ακτινικές δαγκάνες βελτιώνοντας το φρενάρισμα. Ωστόσο, αυτός ο τύπος πιρουνιού, χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή στις τσιμούχες, γιατί λόγω της διάταξης τους, μια διαρροή λαδιού είναι σχετικά εύκολο να φτάσει στους δίσκους των φρένων, με δυσάρεστα αποτελέσματα.

Στο πίσω σύστημα ανάρτησης, χρησιμοποιούνται υδραυλικά αμορτισέρ με ένα ελικοειδές ελατήριο εγκατεστημένο γύρω τους. Όπως στο μπροστινό τμήμα, έτσι και εδώ οι πιο διαδεδομένες κατηγορίες είναι δύο. Τα διπλά αμορτισέρ και το μoνό αμορτισέρ(monoshock). Τα διπλά αμορτισέρ είναι μία  παλαιότερη διάταξη, που όμως τη βλέπουμε ακόμη και σήμερα σε κλασικές μοτοσυκλέτες, παπιά και scooter. Το μειονέκτημα τους είναι ότι δεν έχουν την ακαμψία που χρειάζεται σε συνθήκες πίεσης πάρα το αυξημένο τους βάρος.

Η εξέλιξη αυτής της διάταξης είναι το μονό αμορτισέρ που συνδέει το ψαλίδι απευθείας στο πλαίσιο ή μέσω του μοχλικού συστήματος. Το μοχλικό είναι ένας σύνδεσμος  ανάμεσα στο αμορτισέρ το ψαλίδι και το πλαίσιο. Έτσι η ανάρτηση δουλεύει πιο προοδευτικά και η διαδρομή του τροχού (λόγω του μοχλού που δημιουργείται) είναι διαφορετική από εκείνη του αμορτισέρ. Επομένως δεν χρειάζεσαι αμορτισέρ μεγάλου μήκους για μεγάλη διαδρομή. Ένα ακόμη πλεονέκτημα είναι ότι επιτρέπει να τοποθετηθεί το αμορτισέρ κάθετα ή οριζόντια συμβάλλοντας στην μεταφορά των μαζών στο κέντρο ανάλογα τη μοτοσυκλέτα.

Στις αναρτήσεις πλέον μπορούμε να ρυθμίσουμε SAG, απόσβεση επαναφοράς απόσβεση συμπίεσης, και προφόρτιση. Ξέρεις τι σημαίνουν;

Οι περισσότερες μοτοσυκλέτες έχουν μια βασική ρύθμιση από το εργοστάσιο που συνήθως είναι σωστή για τους περισσότερους αναβάτες. Παρ`όλα αυτά μπορούμε να ρυθμίσουμε τη μοτοσυκλέτα ανάλογα με το βάρος και την οδήγησή μας. Ένας γενικός κανόνας είναι ότι για να δουλεύει σωστά μια ανάρτηση πρέπει να καταναλώνει όλη τη διαδρομή της.

Η βασικότερη ρύθμιση είναι το SAG που χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: Το στατικό που είναι η διαδρομή της ανάρτησης που καταναλώνεται από το βάρος της μοτοσυκλέτας και το δυναμικό SAG που αναλογεί στη διαδρομή της ανάρτησης που καταναλώνεται από το βάρος μοτοσυκλέτας και αναβάτη.

Η προφόρτιση του ελατηρίου λοιπόν είναι η ρύθμιση που μας επιτρέπει σφίγγοντας το (σωστό για το βάρος μας) ελατήριο να ρυθμίσουμε το SAG της μοτοσυκλέτας ανάλογα τις ανάγκες μας.

Η απόσβεση επαναφοράς ρυθμίζει την ταχύτητα επιστροφής του τροχού στην αρχική του θέση μετά από τη συμπίεση που δέχεται σε λακκούβες, στροφές, και φρενάρισμα (όταν πρόκειται για το μπροστινό).

Τέλος, η απόσβεση συμπίεσης βρίσκεται εκεί για να ρυθμίζει την ταχύτητα που ο τροχός συμπιέζεται όταν βρει αντίσταση, αποφεύγοντας τις έντονες αλλαγές φορτίου που δημιουργούνται από τις ίδιες συνθήκες π.χ απότομες αλλαγές κατεύθυνσης, δυνατό φρενάρισμα ή επιτάχυνση κ.τ.λ.

Εκτενέστερη ανάλυση για το πώς επηρεάζουν και πώς μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας τις βασικές ρυθμίσεις, θα ακολουθήσει σε επόμενο άρθρο.