Τα νέα δεδομένα στην αγορά των μονώσεων τα τελευταία χρόνια, έχουν δημιουργήσει αρκετές ευκαιρίες για κάθε καταναλωτή που θέλει να βελτιώσει το σπίτι του, ειδικά δε όσον αφορά το σχετικό κόστος.
Από την άλλη μεριά όμως, έχει δημιουργήσει και μία σειρά από «παγίδες» που θα πρέπει να γνωρίζει για να αποφύγει, ώστε να μην αποτελέσει «θύμα» κακών εργασιών.
Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα εκτός από τις προφανείς επιπτώσεις της, προκάλεσε και μια κινητικότητα στην προσφορά εργασίας. Πολλά επαγγέλματα και εν προκειμένω από τον κλάδο των κατασκευών ή της οικοδομής ξαφνικά βρέθηκαν χωρίς καμία εργασία ή προοπτική να εργαστούν για πολλούς μήνες ή και χρόνια.
Όλα τα επαγγέλματα που σχετίζονταν με την κατασκευή καθαυτή και όχι και με την επισκευή, βρέθηκαν εκτός αγοράς καθώς η έκδοση νέων οικοδομικών αδειών κυριολεκτικά πάγωσε.
Οι απασχολούμενοι συνεπώς με αυτά τα επαγγέλματα (μπετατζήδες, σοβατζήδες, χτίστες μαρμαράδες κ.ά.) αναγκαστικά οι περισσότεροι μετακινήθηκαν κυρίως σε άλλα επαγγέλματα της οικοδομής που σχετίζονταν με την επισκευή και την ανακαίνιση- το μόνο κλάδο της οικοδομής που συνεχίζει να εμφανίζει κάποια δραστηριότητα.
Η δραστηριότητα αυτή μάλιστα στηρίχτηκε σε σημαντικό βαθμό σε προγράμματα όπως το «Εξοικονόμηση κατ οίκον» που συνδέονται με την ενεργειακή αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων, κυρίως εκείνων τα οποία κατασκευάστηκαν πριν το 1990. Ένα μεγάλο ποσοστό αλλοδαπών εργατοτεχνιτών επίσης μετακινήθηκε είτε στις χώρες προέλευσής τους, είτε σε άλλες πιο δυναμικές οικονομίες από τη δική μας.
Η μετακίνηση εργατοτεχνιτών είχε τα εξής αποτελέσματα:
α. Προκάλεσε πληθωρισμό στην προσφορά υπηρεσιών στον χώρο της οικοδομής και κυρίως εκείνων που συνδέονται με την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου. Ένας σημαντικός αριθμός συνεπώς εργατοτεχνιτών μεταπήδησε στο χώρο της μόνωσης. Η μόνωση ως γνωστόν συνδέεται με την προστασία όλου του κελύφους ή περιβλήματος ενός κτιρίου από την υγρασία, τη ζέστη και το κρύο αλλά και το θόρυβο. Οι εταιρείες που ασχολούνταν μέχρι πρόσφατα με άλλες οικοδομικές δραστηριότητες, μεταπήδησαν κυρίως στην μόνωση κτηρίων. Το ίδιο έπραξαν και πολλοί μηχανικοί ή μηχανολόγοι.
β. Η έλλειψη ζήτησης έριξε τις τιμές σημαντικά και σε συνδυασμό με τον υψηλό ανταγωνισμό, την υψηλή φορολογία και την έλλειψη ρευστότητας, οι περισσότερες εταιρείες βρέθηκαν και βρίσκονται στα όρια των αντοχών τους. Το ίδιο συνέβη και με μεγάλες βιομηχανίες της χώρας παραγωγής μονωτικών προϊόντων που βρέθηκαν απότομα σε δεινή μείωση του τζίρου τους, κυρίως λόγω της τεράστιας μείωσης των εγχώριων παραγγελιών.
γ. Τα παραπάνω οδήγησαν σε σημαντική μείωση της ποιότητας εφαρμογής. Το μη έμπειρο εργατοτεχνικό προσωπικό και οι νέες εταιρείες προκάλεσαν και προκαλούν σωρεία τεχνικών σφαλμάτων. Όλα αυτά εντείνονται από το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι από τις πολύ λίγες χώρες στην Ευρώπη που δε διαθέτει σχολές επαγγελματικής κατάρτισης, από τις οποίες θα έβγαινε εργατοτεχνικό προσωπικό με πιστοποιημένες δεξιότητες για παράδειγμα στο χώρο των μονώσεων. Επίσης μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε Κανονισμός ή Εθνικές Τεχνικές Προδιαγραφές που να βοηθούσαν ή να παρείχαν το γνωστικό υπόβαθρο για την ίδρυση τέτοιων σχολών αλλά και για μια αξιόπιστη εφαρμογή από τους υφιστάμενους τεχνίτες του κλάδου. Ταυτόχρονα η έλλειψη ενημέρωσης των καταναλωτών ότι υφίστανται πλέον Τεχνικές Προδιαγραφές, τις καθιστά σχεδόν άχρηστες καθώς δεν εφαρμόζονται παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις και μάλιστα πλημμελώς. Ακόμη και οι αναφορές σ’ αυτές είναι περιορισμένες.
Ως συνέπεια...
...οι εταιρείες προχωρούν σε πλειοδοσία εγγυήσεων για τις εργασίες και τα υλικά τους. Πλειοδοσία που φτάνει τα όρια του αστείου κάποιες φορές, καθώς δίνονται ακόμη και εγγυήσεις «εφ’ όρου ζωής»-και εδώ η ερώτηση είναι τίνος- γιατί κι αυτό τις περισσότερες φορές είναι αόριστο. Φαινόμενα όπως εφαρμογή υλικών που δεν έχουν προσδόκιμο χρόνο ζωής πάνω από 5 έτη και εταιρείες να δίνουν 25 ή και 30 χρόνια εγγύησης καλής λειτουργίας της μόνωσης είναι συνηθισμένη πρακτική και όχι η εξαίρεση στον κανόνα. Φαινόμενα όπου υλικά στεγανοποίησης ή υγρομόνωσης εμφανίζονται ότι κάνουν και θερμομόνωση είναι επίσης πολλά και μάλιστα διαφημίζονται κατά καιρούς και σε τηλεοπτικά κανάλια.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν την ιδανική συνταγή για την αποτυχία μιας μόνωσης. Ο ανταγωνισμός γίνεται στο φθηνότερο και εκεί τα προβλήματα που προκύπτουν είναι σοβαρά. Ο καταναλωτής συχνά γίνεται θύμα, καθώς στην τεράστια πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτό που αγοράζει υπολείπεται δραματικά των προσδοκιών του.
8 συμβουλές για τη μόνωση του σπιτιού σας
1. Να απευθύνεστε σε έμπειρες κατ’ αρχήν εταιρείες του κλάδου και μάλιστα με πολύχρονη παρουσία στο χώρο. Αν και η πολύχρονη εμπειρία δεν είναι αναγκαία προϋπόθεση σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα που σας προτείνουμε αποτελεί μία σχετική δικλείδα ασφαλείας. Αποφύγετε τους ελεύθερους μαστόρους που «γνωρίζουν» ή κάνουν μονώσεις. Κάτι δεν πάει καλά στις περισσότερες των περιπτώσεων. Καθώς ούτε χαμηλές προμήθειες έχουν σε σχέση με τις εταιρείες, ούτε κατάλληλο-έμπειρο βοηθητικό προσωπικό (αφού για να διατηρούν τέτοιο απαιτείται να έχουν συστήσει εταιρεία) αλλά και εσείς δεν έχετε δυνατότητα να ζητήσετε αποκαταστάσεις όταν κάτι δεν πάει καλά.
2. Όταν απευθύνεστε σε κάποια εταιρεία πρέπει να ζητάτε την επίσκεψη τεχνικού στο έργο. Υπάρχουν παράμετροι και ιδιαιτερότητες σε κάθε έργο που αν δε ληφθούν υπόψη μπορεί να οδηγήσουν σε αστοχία ακόμη και το πιο καλό υλικό αλλά και την πιο καλή εφαρμογή. Η καταγραφή συνεπώς των ευπαθών σημείων αλλά και κατά πόσο ο τεχνικός είναι σε θέση να τα εντοπίζει είναι αναγκαία προϋπόθεση.
3. Ο τεχνικός που θα συζητήσετε το τι ακριβώς θέλετε να μονώσετε, πρέπει να έχει υψηλή τεχνική κατάρτιση και ει δυνατόν να μιλάει με προδιαγραφές και όχι με βεβαιώσεις του τύπου «αυτό πρέπει να γίνει».
4. Η τεχνική κατάρτιση του τεχνικού αναγνωρίζεται και από τον τρόπο που αντιμετωπίζει το τεχνικό ζήτημα. Όσο πιο συνθετική είναι η αντιμετώπιση του ζητήματος και όσο πιο βαθιά κατανόηση και αιτιολόγησή του επιδεικνύει, τόσο πιο κοντά στην επιλογή μιας ορθής τεχνικά λύσης και εφαρμογής βρίσκεστε. Γι’ αυτό να ρωτάτε όσα περισσότερα «γιατί» μπορείτε. Αν οι απαντήσεις που λαμβάνετε είναι σίγουρες, εμφανίζουν βάθος γνώσεων και συνθετική αντίληψη των κατασκευών, μπορείτε να είστε πιο ήσυχος ως καταναλωτής.
5. Μην παίρνετε αποφάσεις για τεχνικά ζητήματα με βάση το χαμηλότερο κόστος. Αυτό συνήθως γυρίζει ως μπούμερανγκ στην τσέπη σας και μάλιστα πολύ σύντομα. Επιλέξτε αυτό που θεωρείτε καλύτερο και δείτε αν μπορείτε να επιτύχετε κάποιες καλύτερες τιμές.
6. Ζητείστε αναλυτική προσφορά και ενημερωθείτε από το διαδίκτυο για τις χρήσεις και τον τρόπο εφαρμογής του κάθε υλικού. Αυτή την έρευνα μέσω διαδικτύου για τις τεχνικές λεπτομέρειες του έργου μπορείτε και γενικότερα να την έχετε κάνει πριν την συλλογή τεχνικών λύσεων-προσφορών. Αλλά μην κάνετε το λάθος να πάρετε κάποια τιμή για μία τεχνική λύση και αυτή προσπαθήσετε να την επιβάλλετε σε κάποια άλλη εταιρεία. Αν τη γνώριζε ή την πίστευε θα σας την έλεγε, και στις περισσότερες περιπτώσεις οι λεπτομέρειες σε μία μόνωση είναι που κάνουν τη διαφορά. Όπως επίσης μην πάρετε κάποια προσφορά και τη δείξετε σε άλλη εταιρεία. Είναι σίγουρο πως θα πάρετε χαμηλότερη τιμή αλλά και σχεδόν το ίδιο σίγουρο ότι θα πάρετε χαμηλότερης ποιότητας εργασία.
7. Αν έχετε λάβει δύο ή περισσότερες προσφορές και δυσκολεύεστε να επιλέξετε αλλά δεν γνωρίζετε πώς, ένα ακόμη καλό κριτήριο επιλογής είναι το κατά πόσο η κάθε εταιρεία έχει συστηματοποιήσει την εμπειρία της και αυτό που προτείνει. Πολλές φορές μια επίσκεψη στο site της μπορεί να σας αποκαλύψει τεχνική ένδεια ή αντιθέτως υψηλή τεχνογνωσία.
8. Τέλος, ζητήστε πιστοποιήσεις που αποδεικνύουν τις αντίστοιχες δεξιότητες, για παράδειγμα εκπαίδευση μέσω εξειδικευμένων σεμιναρίων ή πιστοποιήσεις κατά DIN ή ISO.
Aρθρο του κ. Γιώργου Μαυρουλέα, Υπεύθυνο Επιστημονικού Τμήματος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εταιρειών Μόνωσης.