Πως λειτουργεί: ΑΒS

• Διαβάστηκε από 3682 αναγνώστες
• Ημερομηνία δημοσίευσης: 5/7/2012

Πόσες φορές έχει τύχει να φρενάρετε οριακά και ο μπροστινός τροχός να φλερτάρει με τα όρια της πρόσφυσης; Η πτώση τότε είναι δεδομένη και μόνο ο «από μηχανής θεός», που λέγεται ABS, μπορεί να μας σώσει.

Tweet

Το σύστημα αυτό πρωτοεμφανίστηκε στη δεκαετία του ‘80 σε κάποια ακριβά μοντέλα μοτοσικλετών μεγάλου κυβισμού. Θεωρείτο τότε είδος πολυτελείας και η τοποθέτησή του απαιτούσε κατάθεση πολύ υψηλού χρηματικού τιμήματος. Το βασικότερο όλων, όμως, ήταν πως η λειτουργία του ξένιζε τον αναβάτη και σε καμία περίπτωση δεν ήταν απόλυτα φιλικό στην καθημερινή χρήση. Όπως όμως συμβαίνει πάντα, η τεχνολογία και η εξέλιξη έπαιξαν το ρόλο τους και σήμερα συναντούμε πολύ εξελιγμένα συστήματα ακόμα και σε οικονομικές μοτοσικλέτες ή scooter. Η πέδηση είναι σημαντικότατη πηγή ασφάλειας και δε χρειάζεται καμία εξήγηση γι αυτό. Απλά θα αναφέρουμε, πριν την περιγραφή του συστήματος, πως το 20% των θανατηφόρων ατυχημάτων θα είχαν αποφευχθεί αν οι μοτοσικλέτες διέθεταν ABS.

Πώς λειτουργεί, όμως, αυτό το σημαντικό σύστημα;
Θεωρήστε πραγματικές συνθήκες, με τον αναβάτη να κινείται με ταχύτητες τριψήφιες. Όταν ξαφνικά βρεθεί μπροστά του ένα εμπόδιο, το μόνο που έχει να κάνει είναι να «τσαρουχώσει» τα φρένα της μοτοσικλέτας. Οι τροχοί θα διατηρήσουν την πρόσφυσή τους με το έδαφος, ο αναβάτης θα εκμεταλλευτεί όλη τη δύναμη πέδησης και τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει το ABS. Όταν ο αισθητήρας καταλάβει πως η γωνιακή ταχύτητα του τροχού βρίσκεται σε κρίσιμο επίπεδο, λίγο πριν το μπλοκάρισμα, στιγμιαία απελευθερώνει την υδραυλική πίεση στη δαγκάνα, επιτρέποντας έτσι στον τροχό να επανακτήσει την ταχύτητα και μαζί την πρόσφυση. Ο αναβάτης απλά πρέπει να συνηθίσει να πατάει τη μανέτα του φρένου μέχρι το τέλος της διαδρομής της, μιλώντας πάντα για καταστάσεις πανικού, χωρίς να φοβάται. Η όλη διαδικασία των διαδοχικών πιέσεων που αναφέραμε πιο πάνω, είναι σαφώς γρηγορότερη από τον ανθρώπινο χρόνο αντίδρασης. Παρ όλα αυτά, η διαδικασία φρεναρίσματος πανικού με το ABS σε λειτουργία είναι ορατή, αφού μπορεί να παρατηρήσει κανείς τις βυθίσεις του μπροστινού συστήματος από τις αυξομειώσεις στο σύστημα πέδησης.

Όπως και σε κάθε άλλη τεχνολογία, η ανάπτυξη είναι συνώνυμη της βελτίωσης. 
Τα πρώτα συστήματα που λανσαρίστηκαν στην αγορά είχαν ένα σημαντικό μειονέκτημα. Οι κραδασμοί στη μανέτα ήταν πάρα πολύ έντονοι, σε βαθμό που να ενοχλούν τον πελάτη. Αυτό σήμερα έχει εξαλειφθεί πλήρως, καθώς, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του ABS, η μανέτα ουσιαστικά απομονώνεται από το υπόλοιπο υδραυλικό κύκλωμα. Άρα, λοιπόν, κάθε μειονέκτημα έχει απαλειφθεί και κάθε παιδική ασθένεια του συστήματος έχει εξαφανιστεί. Βέβαια, πάντα υπάρχουν οι κατακριτές των εκάστοτε συστημάτων. Πολλοί είναι, λοιπόν, αυτοί που θεωρούν πως τα ατυχήματα λόγω του ABS αυξήθηκαν και αυτό γιατί ο αναβάτης πλέον στηρίζεται υπερβολικά στις τεχνολογικές εφαρμογές της μοτοσικλέτας του, οδηγώντας γρηγορότερα και λιγότερο συνετά από πριν. Αυτό που έχουμε να πούμε είναι πως η τεχνολογία προσφέρεται απλόχερα για το καλό μας και εμείς δεν έχουμε παρά να την εκμεταλλευτούμε στο έπακρο.

Ποιες είναι αυτές οι βασικές αρχές λειτουργίας που αυξάνουν την ασφάλεια του αναβάτη;
Ο ρόλος του συστήματος επιβράδυνσης είναι προφανώς να επιβραδύνει και εν τέλει να ακινητοποιεί τη μοτοσικλέτα. Η διαδικασία αυτή είναι βέλτιστη αν συνδυαστούν ταυτόχρονα η αποτελεσματικότητα (δηλαδή ελάχιστος δυνατός χρόνος με ελάχιστη δυνατή απόσταση), η σταθερότητα, η ομοιογενής συμπεριφορά ανάλογα με τις συνθήκες και τέλος, η άνεση του οδηγού. Ωστόσο, αυτό συμβαίνει σπάνια, μιας και οι απρόβλεπτες καταστάσεις κατά την καθημερινή κίνηση είναι πολλές και η αντίδραση του οδηγού να φρενάρει με τη μανέτα στο τέρμα της διαδρομής φυσιολογική. Ο συνδυασμός αυτών οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε πτώση. Για το λόγο αυτό εφαρμόστηκε το σύστημα ABS. Έχει την ικανότητα να διατηρεί την πορεία της μοτοσικλέτας αποτρέποντας το μπλοκάρισμα των τροχών, βελτιστοποιώντας την απόσταση ακινητοποίησης. Όλα τα παραπάνω, βέβαια, συμβαίνουν χωρίς να υπερνικά κανένα σύστημα τους κανόνες της φυσικής.

Ας δούμε τα τμήματα τα οποία αποτελούν το σύστημα ABS.
· Οι αισθητήρες τροχών. Αυτοί μετρούν την ταχύτητα περιστροφής του κάθε τροχού και στέλνουν στον εγκέφαλο ένα σήμα του οποίου η συχνότητα είναι ανάλογη με την ταχύτητά του. Όσες μοτοσικλέτες διαθέτουν αυτό το σύστημα, θα έχετε παρατηρήσει πως, πάνω στη δισκόπλακα διαθέτουν «ακτινικές ραβδώσεις», τις οποίες χρησιμοποιεί ο αισθητήρας για να «διαβάσει» τη γωνιακή ταχύτητα του τροχού. Στις σύγχρονες μοτοσικλέτες συναντάται μαγνητικός πομπός του σήματος.
· Ο εγκέφαλος. Αυτός αναλύει τα δεδομένα από τους αισθητήρες και δίνει εντολή για μείωση της δύναμης πέδησης στον τροχό που τείνει να μπλοκάρει.
· Η υδραυλική μονάδα, η οποία λαμβάνει τις εντολές του εγκεφάλου.
· Η λυχνία διαγνωστικού ελέγχου, η οποία αναλαμβάνει την αυτοδιάγνωση του συστήματος.